Hiện nay, tình hình dịch tả lợn châu Phi đang có những diễn biến phức tạp tại một số thôn trên địa bàn xã, tiềm ẩn nguy cơ lây lan cao nếu không được kiểm soát kịp thời. Trước tình hình đó, UBND xã Vĩnh Hoàng đề nghị các hộ chăn nuôi, các thôn, đơn vị và nhân dân trên địa bàn nghiêm túc thực hiện các biện pháp phòng, chống dịch nhằm bảo vệ đàn vật nuôi, hạn chế thiệt hại kinh tế.
1. Bệnh DTLCP là gì? Dấu hiệu nhận biết và các nguy cơ phát sinh dịch bệnh là gì?
Bệnh DTLCP là dịch bệnh trên lợn, do vi rút gây ra. Bệnh có thể lây lan nhanh và xảy ra ở mọi loài lợn, mọi lứa tuổi của lợn và tỉ lệ chết gần như 100% với lợn nhiễm bệnh. Vi rút gây bệnh dịch tả lợn có trong máu, cơ quan, dịch bài tiết từ lợn nhiễm bệnh DTLCP.
Vi rút DTLCP có sức đề kháng cao, có khả năng chịu được nhiệt độ thấp, trong thịt lợn sống hoặc ở nhiệt độ không cao vi rút có thể tồn tại được 3-6 tháng, vi rút bị chết ở 700C. Chính vì sức đề kháng của vi rút này cao nên khả năng lây lan trên phạm vi rộng.
Vi rút gây bệnh DTLCP không lây nhiễm và gây bệnh trên người. Hiện nay, bệnh đã được đưa vào Danh mục bệnh động vật trên cạn phải công bố dịch.
Dấu hiệu nhận biết bệnh: Thời gian ủ bệnh của bệnh DTLCP từ 4 - 19 ngày, ở thể cấp tính thời gian ủ bệnh chỉ từ 1 - 4 ngày.
- Thể quá cấp tính: Lợn sẽ chết nhanh, không biểu hiện triệu chứng hoặc lợn sẽ nằm và sốt cao trước khi chết.
- Thể cấp tính: Lợn sốt cao (40,5 - 42°C). Trong 2-3 ngày đầu tiên, giảm bạch cầu và giảm tiểu cầu. Lợn không ăn, lười vận động, ủ rũ, nằm chồng đống, lợn thích nằm chỗ có bóng râm hoặc gần nước. Lợn có biểu hiện đau vùng bụng, lưng cong, di chuyển bất thường, một số vùng da trắng chuyển sang màu đỏ, đặc biệt là ở vành tai, đuôi, cẳng chân, da phần dưới vùng ngực và bụng, có thể có màu sẫm xanh tím. Trong 1-2 ngày trước khi con vật chết, có triệu chứng thần kinh, di chuyển không vững, nhịp tim nhanh, thở gấp, khó thở hoặc có bọt lẫn máu ở mũi, viêm mắt, nôn mửa, tiêu chảy đôi khi lẫn máu hoặc có thể táo bón, phân cứng đóng viên có kích thước nhỏ, có chất nhầy và máu. Lợn sẽ chết trong vòng 6-13 hoặc 20 ngày. Lợn mang thai có thể sẩy thai ở mọi giai đoạn. Tỷ lệ tử chết cao lên tới 100%. Lợn khỏi bệnh hoặc nhiễm vi rút thể mãn tính thường không có triệu chứng, nhưng chúng sẽ là vật chủ mang vi rút DTLCP trong suốt cuộc đời.
- Thể á cấp tính: Lợn sốt nhẹ hoặc sốt lúc tăng lúc giảm, giảm ăn, sụt cân, ủ rũ, viêm toàn bộ phổi nên khó thở, ho có đờm, phổi có thể bội nhiễm vi khuẩn kế phát, viêm khớp, vận động khó khăn. Bệnh kéo dài 5-30 ngày, nếu máu ứ trong tim (cấp tính hoặc suy tim) thì lợn có thể chết, lợn mang thai sẽ sẩy thai, lợn chết trong vòng 15-45 ngày, tỉ lệ chết khoảng 30-70 %. Lợn có thể khỏi hoặc bị bệnh mãn tính.
- Thể mãn tính: Lợn có nhiều triệu chứng khác nhau, chẳng hạn như giảm cân, sốt không ổn định, có triệu chứng hô hấp, hoại tử da, hoặc viêm loét da mãn tính, viêm khớp, viêm cơ tim, viêm phổi dính sườn, viêm các khớp khác nhau trong giai đoạn phát triển. Triệu chứng kéo dài 2-15 tháng, có tỷ lệ tử vong thấp, lợn khỏi bệnh sau khi nhiễm vi rút gây nên bệnh sẽ trở thành dạng mãn tính.
Bệnh DTLCP có nhiều triệu chứng dễ nhầm với một số bệnh như Dịch tả lợn cổ điển, bệnh Tai xanh thể cấp tính, bệnh Đóng dấu lợn, bệnh Phó thương hàn, bệnh Tụ huyết trùng... Vì vậy, trong trường hợp nghi ngờ, phải lấy mẫu gửi xét nghiệm để xác định bệnh.
2. Các yếu tố nguy cơ làm phát sinh dịch bệnh:
Bệnh có khả năng lây lan nhanh, ở phạm vi rộng, do tiếp xúc giữa lợn khỏe với lợn bệnh, sản phẩm của lợn bệnh, thức ăn, dụng cụ chứa thức ăn, nước uống, chất thải, phương tiện vận chuyển, côn trùng, muỗi, ruồi, chuột…mang mầm bệnh. Con người, quần áo, dép, ủng…sau khi tiếp xúc với các nguồn bệnh cũng có thể là yếu tố quan trọng làm dịch bệnh lây lan.
3. Các biện pháp phòng, chống dịch bệnh
Hiện nay chưa thuốc điều trị được bệnh DTLCP, vắc xin đã có nhưng chỉ tiêm phòng được cho lợn thịt vì vậy giải pháp phòng bệnh là chính, phát hiện và xử lý triệt để ổ dịch ngay từ khi ở phạm vi nhỏ nhằm hạn chế dịch bệnh lây lan.
3.1- Khi chưa có dịch xảy ra
* Người dân thực hiện tốt “5 KHÔNG”:
1. KHÔNG giấu dịch;
2. KHÔNG mua bán, vận chuyển lợn bệnh, lợn chết;
3. KHÔNG giết mổ, tiêu thụ thịt lợn bênh, lợn chết,
4. KHÔNG vứt xác lợn chết ra môi trường;
5. KHÔNG tận dụng thức ăn dư thừa chưa qua xử lý nhiệt để nuôi lợn.
* Người nuôi lợn cần làm gì để phòng bệnh?
Thực hiện nghiêm ngặt các biện pháp an toàn sinh học trong chăn nuôi là giải pháp phòng bệnh hiệu quả và quan trọng nhất, cụ thể:
1. Cải tạo, nâng cấp chuồng nuôi, bảo đảm tách biệt với nhà ở; dễ vệ sinh, sát trùng; có giải pháp ngăn chặn côn trùng, ruồi, muỗi, gián, chuột... để tránh mang mầm bệnh vào chuồng nuôi.
2. Hằng ngày vệ sinh sạch sẽ chuồng nuôi; phun thuốc sát trùng, tiêu độc định kỳ bằng hóa chất hoặc vôi bột trong và ngoài chuồng, trại; áp dụng biện pháp an toàn sinh học trong chăn nuôi lợn.
3. Mua lợn giống có nguồn rõ ràng, tin cậy và nuôi cách ly 2 - 3 tuần trước khi cho nhập đàn.
4. Bổ sung dinh dưỡng, khoáng chất nâng cao sức đề kháng của lợn
7. Kiểm soát chặt chẽ ra vào trại và khu vực chăn nuôi. Hạn chế tối đa khách thăm quan và người lạ ra vào chuồng trại, khu vực chăn nuôi. Kiểm soát tốt nguồn thức ăn, phương tiện vận chuyển ra vào trại, cơ sở chăn nuôi.
8. Không vận chuyển lợn, thức ăn, chất thải hay vật dụng khác chung một phương tiện. Không mua thịt lợn, phủ tạng và sản phẩm có nguồn gốc thịt lợn chưa rõ nguồn gốc, chưa được kiểm dịch vào trại chăn nuôi làm thực phẩm.
6. Tổ chức tiêm vắc xin phòng các bệnh truyền nhiễm như Lở mồm long móng, Dịch tả lợn cổ điển, Tai xanh lợn…và tiêm vắc xin DTLCP cho đàn lợn thịt theo hướng dẫn của cơ quan thú y.
5. Khi thấy lợn bị bệnh, nghi bị bệnh phải báo cho chính quyền địa phương, nhân viên thú y hoặc cơ quan thú y nơi gần nhất; áp dụng nghiêm ngặt các biện pháp xử lý ổ dịch theo hướng dẫn của cơ quan thú y.
* Người tham gia các hoạt động buôn bán, vận chuyển, giết mổ lợn, sản phẩm từ lợn:
1. Tuân thủ các quy định về quản lý, vận chuyển, kiểm dịch vận chuyển buôn bán lợn và các sản phẩm của lợn.
2. Đối với cơ sở giết mổ, chế biến thịt lợn chỉ thực hiện giết mổ, chế biến lợn có nguồn gốc, được kiểm dịch; nghiêm cấm việc giết mổ lợn mắc bệnh, lợn chết do dịch bệnh; khi nghi ngờ lợn có biểu hiện bị bệnh phải dừng ngay việc giết mổ và báo ngay cho cơ quan chuyên môn biết để kiểm tra xác minh và có biện pháp xử lý kịp thời.
3. Chủ các cơ sở giết mổ gia súc tuân thủ các quy định về điều kiện vệ sinh thú y, an toàn thực phẩm trong suốt quá trình giết mổ. Tăng cường theo dõi, giám sát lâm sàng đối với các đàn lợn nhập vào cơ sở giết mổ.
3.2. Khi dịch bệnh xảy ra
- Thông tin kịp thời cho chính quyền địa phương và cơ quan thú y nơi gần nhất khi phát hiện lợn nghi bị bệnh DTLCP. Nghiêm cấm hành vi giấu dịch, bán chạy lợn ốm hoặc vứt xác lợn ra môi trường.
- Phối hợp với chính quyền địa phương, cơ quan thú y trong công tác kiểm tra, lấy mẫu, tiêu hủy lợn mắc bệnh, lợn chết do bệnh. Thực hiện cam kết giám sát, theo dõi số lợn khỏe mạnh còn lại tại hộ có dịch cho đến khi địa phương công bố hết dịch.
- Tổ chức vệ sinh, tiêu độc khử trùng định kỳ toàn bộ cơ sở chăn nuôi có dịch, khu vực tiêu hủy lợn.
- Kê khai, báo cáo đầy đủ thông tin về thiệt hại do dịch bệnh theo yêu cầu của chính quyền địa phương.
- Sau khi địa phương đã công bố hết dịch, trường hợp cơ sở muốn tái đàn cần thực hiện theo hướng dẫn của cơ quan chuyên môn. Tránh trường hợp tái đàn khi chưa đảm bảo các điều kiện về phòng dịch gây tái bùng phát dịch bệnh tại cơ sở.
Người chăn nuôi hãy chung tay cùng chính quyền, ngành thú y để khống chế, đẩy lùi dịch bệnh!
